JELCZ M181MB - PRZEGUBOWY RZESZOWSKI JELCZ
JELCZ M181MB
DANE TECHNICZNE:
Producent: Jelcz
Model: M181MB
Rok produkcji: 1996
Silnik: Mercedes OM 447 hLA
Pojemność silnika 11,9 dm3
Skrzynia biegów: ZF 4HP590
Miejsca siedzące: 44
Miejsc ogółem: 180
Długość [mm]: 18000
Szerokość [mm]: 2500
Wysokość [mm]: 3070
Masa własna: 15500 kg
UKŁAD SIEDZEŃ:
JELCZ M181MB - HISTORIA:
Ponieważ w połowie lat 90 na polskim rynku nie było przegubowego autobusu niskopodłogowego, to wszystkie zachodnie konstrukcje przesyłane w celach demonstracyjnych, były poza zasięgiem finansowym polskich przedsiębiorstw. Pierwszym próbującym wypełnić lukę był węgierski Ikarus, który dominował wówczas w zakresie dostaw przegubowego modelu 280. Natomiast drugim był rodzimy Jelcz, specjalizujący się w pojazdach krótkich. O ile pierwszy z nich raczkował jedynie w kategorii niskiej podłogi, tak drugi od czasów „ogórków” i modelu 021 nie produkował seryjnie autobusów przegubowych.
Mimo to, w 1991 roku Jelcz rozpoczął współpracę ze szwedzką firmą Volvo, czego efektem był pojazd – jak na Jelcza – nietypowy. Autobus M180, złożony w fabryce w Jelczu-Laskowicach posiadał nadwozie austriackiej firmy Steyr oparte na podwoziu Volvo B10MA. Ze względu na wysokie koszty produkcji zakładającej import wielu części, zadecydowano o przerwaniu współpracy z firmą Volvo. Jednocześnie wyprodukowano zaledwie 8 sztuk tego modelu, z czego pierwsza trafiła do warszawskich Miejskich Zakładów Autobusowych (pojazd o numerze 7370), a pozostałe 7 do Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego we Wrocławiu.
Bez wątpienia epizod ten nie przeszkodził Jelczańskim Zakładom Samochodowym w nieustannym modernizowaniu przestarzałej konstrukcji słynnej „peerki” czyli Jelcza PR110. W 1992 roku rozpoczęto produkcję modelu 120M, wyposażonego w mocniejszy silnik WSK Mielec, a potem także MAN połączony z automatyczną skrzynią biegów ZF.
Prototyp
Podczas gdy rynek przewozów nieustannie domagał się niskiej podłogi, to założenia konstrukcyjne dla prototypu autobusu Jelcz M121 powstawały we współpracy z niemieckim koncernem MAN. Natomiast premiera nowego modelu (oznaczonego wtedy symbolem M120MN) miała miejsce w 1994 roku. W efekcie niską podłogę uzyskano przez zmianę konstrukcji kratownicy nośnej, mianowicie za drugimi drzwiami umieszczono dwa stopnie pośrednie, które łączyły niską część z podstawową konstrukcją wysokopodłogowego Jelcza 120M. Dzięki temu, obie osie zyskały pneumatyczne zawieszenie. Wyposażone były w system ECAS, co umożliwiało obniżenie pojazdu podczas postoju na przystanku (tzw. przyklęk).
Również i nadwozie pojazdu znacząco zmieniono. Model M120MN otrzymał ścianę przednią i tylną identyczną jak 120M, jednak wykonaną z tworzyw sztucznych, a charakterystyczne podwójne światła przednie zmieniono na prostokątne reflektory. Różnice poziomu podłogi, które występowały wewnątrz autobusu wymusiły także zastosowanie nierównej linii okien. Wnętrze pojazdu zapełniły też plastikowe siedzenia Astromal z miękką wkładką. W 1995 roku do produkcji seryjnej wprowadzono Jelcza M121M z silnikiem MAN-a oraz M121MB z silnikiem Mercedes-Benz. Wtedy też światło dzienne ujrzał pierwszy niskopodłogowy przegubowiec Jelcza.
Jelcz M181MB
Model M181MB oprócz analogicznej do modelu M121M ściany przedniej i tylnej, posiadał też wklejane szyby boczne. Umieszczone były na różnych poziomach w sekcji przedniej i tylnej, w związku z odmienną wysokością podłogi. Przedni człon pojazdu był niskopodłogowy. Za drugą osią zamontowano przegub z obrotnicą o konstrukcji analogicznej do stosowanej w Mercedesie O405GN. Drugi człon autobusu był wysokopodogowy, podobnie jak tylna część M121M czy 120M.
Pojazdów Jelcz M181MB o tym charakterystycznym wyglądzie wyprodukowano zaledwie 10. Kolejne autobusy odznaczały się panoramiczną szybą przednią oraz nierówną linią okien. Znaczna część wozów otrzymała też słabszy (i tańszy) silnik MAN-a, którego dźwięki przypominały odgłosy jednego ze sprzętów gospodarstwa domowego, stąd żartobliwa nazwa tych autobusów, czyli „odkurzacz”. Pojazdy w tej wersji zostały zakupione m.in. przez Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie.
Pierwszy wyprodukowany Jelcz M181MB został zakupiony w 1996 roku przez Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Tychach. Charakteryzował się dodatkową pionową szybą przed czwartymi drzwiami. Eksploatowano go do 2008 roku. Pozostałe autobusy trafiły kolejno do Wrocławia (eksploatowany do 2015 r.), Lublina (do 2012 r.), Łodzi (do 2008 r.), Bydgoszczy (do 2009 r.), Zielonej Góry (do 2012 r.), Rzeszowa (do 2017 r.), Warszawy (do 2011 r.), Rzeszowa (do 2013 r.), i Łodzi (do 2005 r.)
Pojazd, który posiadamy pochodzi z Rzeszowa, gdzie podczas służby liniowej posiadał numer boczny 640. Jest on siódmym wyprodukowanym „odkurzaczem” i ostatnim zachowanym pojazdem tego typu na świecie. W związku z tym, jest wpisany do rejestru pojazdów zabytkowych. Obecnie pod warszawskim numerem 7690 oczekuje na remont kapitalny.
Tekst – Magda Cendrowska
Galeria:
